Blijf op de hoogte en schrijf je in voor onze nieuwsbrief!
Roos van Doorn witte donderdag
19.30 uur
In deze korte viering delen we brood en wijn. Iedereen is van harte welkom aan te schuiven.
Hieronder vindt u enige achtergrond bij het ritueel en hoe we hier in De Ontmoeting invulling aan geven.
Achtergronden bij het vieren van het Avondmaal
In de viering open ik vaak met het benoemen dat wij mensen zijn, die onderdeel zijn van een brede stroom van mensen die op het leven betrokken zijn. Op zoek naar zin, naar samen, naar deel van een groter geheel, naar compassie, naar zinvol bijdragen met ons leven in onze mooie en gebroken wereld. En dat die stoet van mensen van allerlei stromingen en religies en van allerlei tijden is.
Dat is ook zo als we het Avondmaal samen vieren. Tegelijkertijd voegen we ons met het delen van brood en wijn vooral in een spoor van de christelijke traditie, op vrijzinnige wijze. Met het delen van brood en wijn herbeleven we iets van het verhaal van Jezus, die op de avond voor zijn dood met zijn vrienden bijeen was en met hen een maaltijd deelde. Iets van de essentie van dat moment willen we ruim tweeduizend jaar later bij onszelf te binnen brengen. Omdat het ons ook eeuwen later nog iets te zeggen heeft, vermoeden we.
We mogen ons gesterkt weten door de gedachte dat we in het vieren van dit ritueel niet alleen zijn, maar dat vele mensen op allerlei plekken op aarde zich willen en wilden laten raken door het mysterie van dit ritueel. Tegelijkertijd hoop ik dat we ons ook verbonden kunnen voelen met de mensen die dit ritueel niet kennen of niet vieren .
Betekenis van brood en wijn
In het breken van het brood en het delen van de wijn, delen we veel meer met elkaar dan alleen letterlijk een stukje brood en een slokje wijn. De betekenis van het ritueel is in verschillende stromingen van het christendom anders. Ook binnen onze eigen afdeling zullen mensen hun eigen persoonlijke betekenis hechten aan dit ritueel.
Dat kan prima, omdat in een ritueel op meerdere lagen iets mee werkt en het net als een gedicht, meerdere betekenissen tegelijkertijd kan hebben.
Voor sommige mensen is het een diep mystieke ervaring, voor anderen een teken van solidariteit met de armen. Voor sommigen is het het ultieme teken van verzoening, voor anderen een nare herinnering aan dat je niet goed genoeg zou zijn om deel te nemen. We kunnen er dus alle kanten mee op.
Welke betekenissen er bij jou opkomen, hangt ook een beetje af van je eigen achtergrond. Of dat iets typisch christelijks is, of juist iets meer algemeen menselijks.
In de vrijzinnige traditie kun je zelf doorvoelen welke betekenis voor jou ‘werkt’. Ik schrijf jullie enkele van mijn gedachten. Niet omdat het ritueel niet voor zichzelf zou kunnen spreken, of omdat dit dé vrijzinnige uitleg van brood en wijn delen zou zijn. Wel omdat woorden soms kunnen helpen als opstapje, om vanuit het gewone leven de diepte van het ritueel in te kijken. Ik schrijf ze, in de hoop dat het brood en de wijn jou tot taal en teken kan worden.
‘Doe dit, tot mijn gedachtenis’
Bij brood en wijn delen, denk ik aan het verhaal uit het nieuwe testament, waarin Jezus voorvoelt dat hij niet lang meer zal leven en nog één keer samen met zijn vrienden de maaltijd wil delen. In de dankbaarheid voor het samenzijn is ook meteen de droefheid van het naderend afscheid voelbaar.
Hij spreekt dan volgens de traditie de woorden, die al eeuwenlang door mensen herhaald worden: “Doe dit, tot mijn gedachtenis”.
In gedenken breng je je opnieuw te binnen wat iemand voor je betekent of betekent heeft. In dit ritueel brengen we ons opnieuw te binnen hoe Jezus inspireert in de manier waarop hij leefde en met mensen omging.
Als we denken aan de inspiratie van Jezus’ leven, is er alle reden voor blijdschap. Tegelijkertijd weten we ook, dat de manier waarop Jezus wilde leven uiteindelijk ook tot zijn dood leidde. Avondmaal vieren is nooit alleen vrolijke aangelegenheid. Dat maakt het delen van brood en wijn tot iets bijzonders. Samengebalde droefheid en vreugde, zoals je de regenboog alleen ziet als er regen en zon tegelijkertijd is.
Symboliek brood en wijn
Bij brood en wijn delen denk ik ook aan symboliek die helemaal niet typisch christelijk is. Het delen van een maaltijd is een oermanier om uit te drukken dat je als mensen een gemeenschap vormt. In het delen van een maaltijd ligt vriendschap en samen optrekken besloten. Eén stukje brood en één slokje wijn staan symbool voor een complete maaltijd.
Het brood, de basis, die je nodig hebt om te leven. En de wijn, symbool voor dagen van feest, van vieren. Strikt genomen niet nodig, maar minder strikt genomen: het is juist het víeren dat ons in het leven gaande houdt.
We laten elkaar met het delen van een rituele maaltijd weten, dat we er in het leven op al die momenten voor elkaar willen zijn.
Er is nog veel meer over te zeggen, te denken en te doorvoelen. Brood is ook aarde, voeding, lichaam. Wijn staat ook voor vruchten, transformatie in geest, inspiratie, bloed, leven. Het brood en de wijn spreken een taal die verder gaat, dan wat ik in woorden in deze brief kan schrijven. Het gaat überhaupt voorbij aan wat we onder woorden kunnen brengen. En daar vertrouw ik op als we met elkaar vieren.
Zo bevinden ons in dit ritueel op het raakvlak van een verbindend groepsgevoel en individu zijn. Eén zijn van een groter geheel én alleen zijn in onze eigen unieke beleving.
In het ritueel mogen we de aanwezigheid voelen van de ander die met ons meeviert en de ander die dat niet doet. We mogen de Aanwezigheid van de Ander voelen, bron van liefde en inspiratie die in ons leeft en van waaruit wij kunnen leven.
Muzikale medewerking : Rien den Arend